آیا تاکنون به طور ناگهانی با مشکلات و قطعی شبکه مواجه شده‌اید؟ اینجاست که عیب‌یابی شبکه به کمک می‌آید. عیب یابی شبکه به معنای شناسایی و حل مشکلات شبکه به صورت سیستماتیک و منطقی است. در این مطلب، با اهمیت مهارت‌هایعیب یابی شبکه برای کسب‌وکارها و مراحل اصلی این فرآیند آشنا خواهید شد. همچنین ابزارهای مختلف خط فرمان، برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری که می‌توانند به شما در تشخیص و حل مشکلات شبکه کمک کنند را معرفی خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید.
عیب یابی شبکه چیست؟
اصطلاح عیب یابی شبکه به فرآیند شناسایی مشکلات یک شبکه از طریق یک روش دقیق و قابل تکرار و سپس حل این مشکلات با استفاده از روش‌های قابل آزمایش اشاره دارد. عیب‌یابی مؤثرتر از آزمایش تصادفی راه‌حل‌هاست، زیرا این روش به شما اجازه می‌دهد که به اجزای مختلف شبکه به صورت جداگانه توجه کنید و هر کدام را از نظر عملکرد تست کنید، و همچنین شما را تشویق به مستندسازی فرآیند می‌کند. عیب‌یابی شبکه برای تقریباً هر کسی مفید است، از یک علاقه‌مند به رایانه گرفته تا یک مهندس شبکه در حال پیشرفت.
چرا مهارت‌های عیب‌یابی برای مدیریت شبکه ضروری هستند؟
داشتن مهارت‌های عیب یابی شبکه در خانه می‌تواند مفید باشد تا از دردسرهایی مانند قطعی شبکه جلوگیری کنید، اما برای بسیاری از کسب‌وکارها، حضور یک متخصص با مهارت‌های عیب یابی شبکه امری ضروری است. در حالی که قطعی‌های شبکه در خانه ممکن است فقط باعث اذیت و آزار کوچک مثل قطع شدن فیلم در نتفلیکس یا توقف چت آنلاین شوند، قطعی شبکه در محل کار می‌تواند فعالیت بسیاری از کسب‌وکارهای مدرن را که به شبکه وابسته هستند، مختل کند.
امروزه کسب‌وکارها به خوبی به اهمیت حفظ شبکه‌ای کاملاً عملیاتی پی برده‌اند. در مطالعه پژوهشی Building Digital Organizations از CompTIA، مهارت‌های شبکه در رتبه پنجم در بین مهارت‌هایی که شرکت‌ها تمایل به بهبود آن داشتند قرار گرفته است، و حتی از مهارت‌هایی مانند معماری ابری یا تحلیل داده‌های کلان نیز پیشی گرفته است.
در حالی که فناوری‌های نوظهور تمایل دارند بیشترین توجه را به خود جلب کنند و بیشترین پتانسیل رشد را داشته باشند، این فناوری‌ها بدون اتصال به معماری کلی فناوری اطلاعات، ارزشی ایجاد نمی‌کنند. با رشد فناوری در سازمان‌ها، نیازهای شبکه نیز تغییر می‌کنند و عیب‌یابی پیچیده‌تر و حیاتی‌تر می‌شود.
این زمانی که شبکه در دسترس نیست، به عنوان خرابی شبکه شناخته می‌شود. برای یک کسبوکار آنلاین، هر دقیقه از خرابی به معنای دقایقی است که ارتباطات با مشتریان مختل می‌شود، کارکنان نمی‌توانند به داده‌های خود در فضای ابری دسترسی داشته باشند و بسیاری از ابزارها و برنامه‌های آنلاین شرکت غیرقابل دسترسی می‌شوند.
به عبارت دیگر، خرابی شبکه به معنای از دست دادن سود است که می‌تواند از صدها هزار تا میلیون‌ها دلار در هر ساعت هزینه داشته باشد. در محیط‌های حرفه‌ای، مهارت‌های عیب‌یابی شبکه یک ضرورت مطلق است تا کسبوکار در اسرع وقت به وضعیت عادی بازگردد.
مراحل اصلی عیب‌یابی شبکه
عیب‌یابی شبکه یک فرآیند تکراری است، یعنی می‌توانید آن را به مراحلی تقسیم کنید که هر کسی بتواند آن‌ها را دنبال کند.
شناسایی مشکل
اولین قدم در عیب‌یابی شبکه، شناسایی مشکل است. در این مرحله، باید کارهای زیر را انجام دهید:
- جمع‌آوری اطلاعات درباره وضعیت فعلی شبکه با استفاده از ابزارهای عیب‌یابی موجود.
- اگر ممکن است، مشکل را روی یک دستگاه سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری آزمایشی تکرار کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا مکان دقیق مشکل را پیدا کنید.
- از کاربران شبکه درباره خطاها یا مشکلاتی که با آن‌ها روبرو شده‌اند، سوال کنید.
- نشانه‌های مشکل شبکه را مشخص کنید. مثلاً آیا اتصال کامل شبکه قطع شده است؟ شبکه کند شده است؟ آیا مشکل در کل شبکه وجود دارد یا فقط یک کاربر با آن روبروست؟
- بررسی کنید که آیا قبل از بروز مشکل، تغییراتی در شبکه انجام شده است. آیا سخت‌افزار جدیدی اضافه شده؟ کاربران جدیدی به شبکه پیوسته‌اند؟ آیا به‌روزرسانی یا تغییر نرم‌افزاری صورت گرفته است؟
- مشکلات را به صورت جداگانه تعریف کنید. گاهی شبکه ممکن است چندین مشکل داشته باشد. این مرحله زمانی است که باید هر مشکل را به طور مجزا شناسایی کنید تا حل یک مشکل با مشکلات دیگر تداخل نداشته باشد.
توسعه یک نظریه
بعد از جمع‌آوری همه اطلاعات ممکن درباره مشکل یا مشکلات شبکه، وقت آن است که یک نظریه کاری ایجاد کنید. هنگام ساخت نظریه درباره علل مشکل شبکه، از پرسیدن سوالات ساده نترسید، ولی به مشکلات جدی‌تر نیز توجه کنید.
گاهی اوقات قطعی شبکه به دلیل یک مشکل ساده مثل افتادن یک سیم است. اما گاهی مشکلات پیچیده‌تری مثل نفوذ به امنیت شبکه می‌توانند عامل قطعی باشند.
آزمون نظریه
با استفاده از ابزارهای موجود، نظریه خود را آزمایش کنید. اگر نظریه شما این است که روتر شبکه خراب، آن را با یک روتر دیگر جایگزین کنید تا ببینید آیا مشکل حل می‌شود.
در این مرحله، به خاطر داشته باشید که نادرست بودن نظریه به معنای شکست نیست، بلکه یعنی باید به مرحله دوم بازگردید، یک نظریه جدید بسازید و آن را امتحان کنید.
ممکن است نظریه اول شما درست باشد، ولی معمولاً باید چندین نظریه را امتحان کنید تا به علت واقعی مشکلات شبکه برسید.
برنامه‌ریزی برای اقدام
پس از تأیید نظریه خود درباره علل مشکلات شبکه، زمان حل آن‌ها رسیده است. یک برنامه برای حل مشکل تهیه کنید.
گاهی برنامه شما تنها یک مرحله مثل راه‌اندازی مجدد روتر دارد. در مواقع دیگر، برنامه پیچیده‌تر و زمان‌برتر است، مثل سفارش یک قطعه جدید یا بازگرداندن یک نسخه نرم‌افزاری بر روی چندین کامپیوتر.
اجرای راه‌حل
حالا که برنامه‌ای برای رفع مشکل شبکه دارید، وقت آن است که آن را اجرا کنید. برخی از راه‌حل‌ها را ممکن است بتوانید خودتان انجام دهید، در حالی که برخی دیگر نیاز به همکاری مدیران شبکه یا کاربران دارد.
تأیید عملکرد سیستم
بعد از اجرای راه‌حل، حتماً شبکه را آزمایش کنید. مطمئن شوید که مشکل اصلی حل شده است، ولی همچنین به دنبال مشکلات جدیدی باشید که ممکن است از تغییرات ایجاد شده در شبکه بوجود آمده باشند. برای تأیید، از ابزارهای شبکه و گزارشات کاربران درباره تجربیاتشان استفاده کنید.
مستندسازی مشکل
اگر یک حرفه‌ای شبکه هستید یا به طور مکرر با شبکه‌ها سر و کار دارید، می‌توان گفت که این آخرین باری نخواهد بود که با این مشکل خاص مواجه می‌شوید.
مطمئن شوید که هر مرحله از عیب‌یابی مشکل از جمله علائم، نظریه‌ها، آزمون‌ها و راه‌حل‌ها را مستندسازی کنید. این مستندات ممکن است در آینده به شما یا همکارانتان کمک کند و زمان قطعی شبکه را کاهش دهد.
ابزارهای عیب‌یابی شبکه
علاوه بر گزارش‌های کاربران و تجربه‌های مستقیم در شبکه، ابزارهای زیادی برای تشخیص و حل مشکلات شبکه وجود دارند. این ابزارها می‌توانند در سیستم‌عامل کامپیوتر، به عنوان نرم‌افزارهای مستقل یا به شکل ابزارهای سخت‌افزاری برای عیب‌یابی شبکه باشند.
ابزارهای خط فرمان
در سیستم‌عامل ویندوز، می‌توانید خط فرمان را با جستجوی آن در منوی شروع یا با تایپ “cmd” در پنجره Run باز کنید. در سیستم‌عامل لینوکس، می‌توانید با فشردن Ctrl + Alt + T خط فرمان را باز کنید.
دستورات زیر را می‌توانید یکی یکی در خط فرمان وارد کنید تا اطلاعات خاصی درباره وضعیت شبکه بدست آورید:
ping
ابزاری برای ارسال بسته اطلاعاتی به یک میزبان مشخص است. اگر شبکه به درستی کار کند، میزبان مقصد بسته را برمی‌گرداند.
tracert/traceroute
ابزاری برای تعیین مسیر داده‌ها به مقصد خاص است. این ابزار می‌تواند به شما کمک کند تا جایی که بسته‌ها در شبکه از دست می‌روند را شناسایی کنید.
nslookup
ابزاری برای نمایش آدرس IP یک نام میزبان یا بالعکس است. این ابزار برای شناسایی مشکلات مربوط به نام‌گذاری DNS مفید است.
ipconfig
ابزاری برای ویندوز که تنظیمات و اتصالات شبکه را تأیید می‌کند. می‌تواند آدرس IP، ماسک زیرشبکه و دروازه پیش‌فرض میزبان را نمایش دهد.
ifconfig
ابزاری برای لینوکس یا یونیکس که پیکربندی فعلی رابط شبکه را نمایش می‌دهد و به شما امکان می‌دهد آدرس IP به یک رابط شبکه اختصاص دهید. این ابزار مشابه ipconfig در ویندوز است.
iptables
برنامه فایروال لینوکس که شبکه را محافظت می‌کند. اگر مشکوکید که فایروال شما ممکن است بیش از حد محدود کننده یا بیش از حد آزاد باشد، می‌توانید از این ابزار استفاده کنید.
netstat
ابزاری است که وضعیت هر اتصال شبکه فعال را نشان می‌دهد. این ابزار برای پیدا کردن سرویس‌هایی که روی یک سیستم خاص اجرا می‌شوند مفید است.
tcpdump
ابزاری برای دریافت اطلاعات بسته‌ها از یک رشته جستجو که به رابط شبکه ارسال می‌شود. این ابزار به صورت رایگان در لینوکس موجود است و می‌تواند به عنوان یک فرمان برای ویندوز دانلود شود.
pathping
یک فرمان TCP/IP که اطلاعاتی درباره تأخیر و از دست رفتن بسته‌ها در شبکه را فراهم می‌کند. این ابزار می‌تواند در شناسایی مشکلات مربوط به از دست رفتن بسته‌ها به شما کمک کند.
nmap
ابزاری که می‌تواند کل شبکه را برای پورت‌ها و سرویس‌های در حال اجرا بر روی آن‌ها اسکن کند. شما می‌توانید از این ابزار برای نظارت بر اتصالات شبکه از راه دور و دریافت اطلاعات خاص درباره شبکه استفاده کنید.
route
فرمانی که امکان به‌روزرسانی دستی جدول مسیریابی را به شما می‌دهد. این ابزار می‌تواند برای رفع مشکلات مسیریابی استاتیک در شبکه استفاده شود.
arp
ابزاری که از سرویس پروتکل تفکیک آدرس (ARP) پروتکل TCP/IP پشتیبانی می‌کند. این ابزار امکان مشاهده حافظه کش ARP و اضافه یا حذف ورودی‌های کش را به مدیر شبکه می‌دهد. این ابزار برای حل مشکلات مربوط به اتصالات خاص بین یک ورک‌استیشن و یک میزبان مفید است.
dig
یک ابزار خط فرمان لینوکس یا یونیکس که اطلاعات سرور نام را نمایش می‌دهد و برای رفع مشکلات مربوط به نام‌گذاری DNS استفاده می‌شود.
برنامه‌های عیب‌یابی شبکه
علاوه بر ابزارهای خط فرمان، تعدادی برنامه‌های مستقل نیز وجود دارند که می‌توانند برای تعیین وضعیت شبکه و عیب‌یابی مشکلات استفاده شوند. برخی از این برنامه‌ها ممکن است در سیستم شما موجود باشند، در حالی که برخی دیگر باید جداگانه نصب شوند.
Packet Sniffer
این برنامه نمای کاملی از یک شبکه را ارائه می‌دهد. می‌توانید از آن برای تحلیل ترافیک شبکه، شناسایی پورت‌های باز و تعیین نقاط ضعف شبکه استفاده کنید.
Port Scanner
این برنامه به جستجوی پورت‌های باز در دستگاه هدف می‌پردازد و اطلاعاتی از قبیل باز یا بسته بودن پورت، خدمات در حال اجرا روی یک پورت و اطلاعاتی درباره سیستم‌عامل دستگاه را جمع‌آوری می‌کند.
از این برنامه می‌توانید برای تعیین پورت‌های در حال استفاده و شناسایی نقاط ضعف شبکه در برابر حملات خارجی استفاده کنید.
Protocol Analyzer
این برنامه قابلیت‌های تشخیصی و گزارش‌دهی را ادغام می‌کند تا نمای جامعی از شبکه یک سازمان ارائه دهد. می‌توانید از آن برای عیب‌یابی مشکلات شبکه و شناسایی نفوذهای احتمالی به شبکه استفاده کنید.
Wi-Fi Analyzer
این ابزار دستگاه‌ها و نقاط تداخل در سیگنال وای‌فای را شناسایی می‌کند. این ابزار می‌تواند در حل مشکلات اتصال شبکه بی‌سیم به شما کمک کند.
Bandwidth Speed Tester
این برنامه پهنای باند و تأخیر اتصال اینترنت کاربر را تست می‌کند. معمولاً این برنامه از طریق وب‌سایت‌های ثالث قابل دسترسی است و می‌تواند برای تأیید گزارش‌های کاربران درباره سرعت پایین اتصال یا دانلود استفاده شود.
ابزارهای سخت‌افزاری عیب یابی شبکه
ابزارهای خط فرمان و برنامه‌های نرم‌افزاری برای عیب‌یابی مفید هستند، اما برخی مشکلات شبکه ممکن است دلایل و راه‌حل‌های سخت‌افزاری داشته باشند.
در اینجا تعدادی ابزار سخت‌افزاری که می‌توانند به شما در تشخیص و حل مشکلات شبکه کمک کنند را معرفی می‌کنیم:
Wire Crimpers
این ابزار، که گاهی به آن کابل کرمپر هم گفته می‌شود، برای اتصال کانکتورهای رسانه به انتهای کابل‌ها استفاده می‌شود. می‌توانید از آن برای ساخت یا تغییر کابل‌های شبکه استفاده کنید.
Cable Testers
این ابزار، که گاهی به آن تستر خط هم می‌گویند، برای تأیید اینکه یک سیگنال توسط کابل معین انتقال می‌یابد، استفاده می‌شود. می‌توانید از آن برای بررسی عملکرد صحیح کابل‌ها در شبکه هنگام تشخیص مشکلات اتصال استفاده کنید.
Punch Down Tool
این ابزار در اتاق‌های سیم‌کشی برای اتصال مستقیم سیم‌های کابل به پنل پچ یا بلوک پانچ‌دان استفاده می‌شود. این ابزار اتصال سیم‌ها را آسان‌تر می‌کند و کار با دست را ساده‌تر می‌سازد.
TDR (Time-Domain Reflectometer)
این ابزار اندازه‌گیری یک پالس الکتریکی را روی کابل ارسال کرده و سیگنال منعکس‌شده را اندازه‌گیری می‌کند. در کابل سالم، سیگنال منعکس نمی‌شود و در انتهای دیگر جذب می‌شود.
OTDR (Optical Time-Domain Reflectometer) ابزاری مشابه است که برای اندازه‌گیری کابل‌های فیبر نوری استفاده می‌شود که در شبکه‌های مدرن رایج‌تر شده‌اند.
Light Meter
این ابزار، که به عنوان پاور متر نوری نیز شناخته می‌شود، برای اندازه‌گیری توان در یک سیگنال نوری استفاده می‌شود.
Tone Generator
این دستگاه یک سیگنال الکتریکی را از طریق یک جفت سیم UTP ارسال می‌کند. در انتهای دیگر، یک جستجوگر یا پروب صوتی سیگنال را تشخیص داده و صدای قابل شنیدنی تولید می‌کند.
می‌توانید از این ابزار برای تأیید عبور سیگنال‌ها از طریق سیم‌های شبکه استفاده کنید. این ابزارها اغلب برای تأیید اتصال تلفن استفاده می‌شوند.
Loopback Adapter
این ابزار، که می‌تواند مجازی یا فیزیکی باشد، برای عیب‌یابی مشکلات انتقال شبکه استفاده می‌شود. این ابزار از یک کانکتور خاص استفاده می‌کند که سیگنال الکتریکی را به سیستم فرستنده بازمی‌گرداند.
Multimeter
این ابزار اندازه‌گیری الکترونیکی که گاهی به آن ولت/اهم‌متر نیز می‌گویند، اندازه‌گیری‌های الکتریکی مانند ولتاژ، جریان و مقاومت را انجام می‌دهد. مولتی‌مترهای دستی برای کارهای میدانی و مدل‌های رومیزی برای عیب‌یابی داخلی موجود هستند.
Spectrum Analyzer
این ابزار یک نمایشگر تغییرات قدرت سیگنال نسبت به فرکانس را ارائه می‌دهد.
چگونه مهارت‌های عیب‌یابی شبکه خود را توسعه دهید؟
این‌ها فقط چند قدم و ابزاری هستند که می‌توانید برای عیب‌یابی یک مشکل در شبکه خود استفاده کنید. برای شبکه‌های خانگی، بسیاری از مشکلات را می‌توان با بررسی اتصالات، اطمینان از وصل بودن همه چیز و استفاده از ابزارهای تشخیصی داخلی حل کرد.
با این حال، اگر می‌خواهید در زمینه شبکه‌های کامپیوتری کار کنید، باید مهارت‌های عیب‌یابی خود را توسعه دهید.
عیب‌یابی شبکه یک مهارت اساسی است که هنگام جستجوی شغل به عنوان یک مهندس شبکه یا مدیر شبکه به آن نیاز دارید، زیرا شرکت‌ها عمدتاً به حداقل رساندن زمان قطعی شبکه‌های خود اهمیت می‌دهند.
گرفتن گواهینامه IT
اگر به دنبال شغل هستید، داشتن یک گواهینامه IT مرتبط با شبکه‌های کامپیوتری به عنوان مدرک توانایی‌های شما ضروری است.
توجه داشته باشید که آزمون‌های گواهینامه مهارت‌های شما را به دقت آزمایش می‌کنند، بنابراین مطمئن شوید که به دنبال آموزش‌های مناسب شبکه بگردید تا برای آزمون خود به خوبی آماده شوید و با اطمینان آزمون دهید.
ترکیب آموزش و تجربه عملی
برای توسعه مهارت‌هایی که شما را به شغل مورد نظر می‌رساند، مهم است که آموزش و گواهینامه‌ها را با تجربه عملی واقعی در عیب‌یابی شبکه ترکیب کنید.
این تجربه لازم نیست حتماً از یک شغل باشد، می‌توانید مهارت‌های IT خود را با کار با تجهیزات خودتان یا داوطلبی در سازمان‌های غیرانتفاعی محلی برای بهبود شبکه‌های آن‌ها و حل مشکلات آن‌ها تمرین کنید.
نکات تکمیلی برای توسعه مهارت‌ها
– آموزش‌های آنلاین: از دوره‌ها و آموزش‌های آنلاین استفاده کنید تا با مفاهیم و ابزارهای مختلف عیب‌یابی آشنا شوید.
– مطالعه منابع معتبر: کتاب‌ها و مقالات مرتبط با عیب‌یابی شبکه را مطالعه کنید تا دانش خود را گسترش دهید.
– کارگاه‌ها و سمینارها: شرکت در کارگاه‌ها و سمینارهای مرتبط با شبکه می‌تواند به شما کمک کند تا مهارت‌های عملی خود را بهبود بخشید.
– گروه‌های فناوری: به گروه‌ها و انجمن‌های فناوری بپیوندید تا از تجربیات دیگران استفاده کنید و شبکه‌سازی کنید.
با ترکیب این روش‌ها، می‌توانید مهارت‌های عیب‌یابی شبکه خود را به سطح بالاتری ببرید و برای ورود به دنیای حرفه‌ای شبکه آماده شوید.
جمع بندی
عیب یابی شبکه به معنی شناسایی و رفع مشکلات شبکه به صورت سیستماتیک و منطقی است. این مهارت برای مدیریت شبکه‌های خانگی و تجاری ضروری است، زیرا قطع شدن شبکه می‌تواند تأثیرات مالی زیادی داشته باشد.
مراحل عیب‌یابی شامل شناسایی مشکل، ایجاد نظریه، آزمون نظریه، برنامه‌ریزی، اجرا و مستندسازی است. ابزارهای خط فرمان، نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مختلف در این فرآیند کمک می‌کنند.
برای تقویت مهارت‌های عیب‌یابی، باید آموزش‌های مرتبط، تجربه عملی و گواهینامه‌های IT را ترکیب کرد. اگر برای عیب یابی شبکه به کمک نیاز دارید با کارشناسان ما در آقای وب تماس بگیرید.
نوشته عیب یابی شبکه چیست؟ چرا این مهارت برای مدیریت شبکه ضروری است؟ اولین بار در مجله آقای وب. پدیدار شد.
